Câu 1 : a. Chép chính xác 4 câu thơ
b. Đoạn văn có
các ý:
- “Hàng tre bát
ngát” trong sương là hình ảnh thực, hết sức thân thuộc của làng quê – hàng tre
bên lăng Bác.
- “Hàng tre xanh
xanh Việt Nam…” là ẩn dụ, biểu tượng của dân tộc với sức sống bền bỉ, kiên
cường.
Hình ảnh ẩn dụ
cũng gợi liên tưởng đến hình ảnh cả dân tộc bên Bác: đoàn kết, kiên cường thực
hiện lí tưởng của Bác, của dân tộc.
Câu 2 :
I/ Tìm hiểu đề
- Đề yêu cầu
phân tích một giá trị nghệ thuật nổi bật của nghệ thuật Truyện Kiều: nghệ thuật
xây dựng nhân vật. Có thể nói trong văn học trung đại, không có một tác giả thứ
hai nào thành công trong việc miêu tả nhân vật như Nguyễn Du (theo Giáo sư
Nguyễn Lộc).
- Chủ yếu sử
dụng kiến thức trong các đoạn trích học, có thể vận dụng thêm một số hiểu biết
về các nhân vật trong truyện thông qua một vài câu miêu tả mầi nhân vật.
- Căn cứ vào
từng đoạn trích đã học mà khái quát lên đặc điểm bút pháp xây dựng nhân vật của
Nguyễn Du, để bố cục bài viết. Không nên phân tích cách viết từng nhân vật, sẽ
trùng lặp và thiếu sâu sắc.
II/ Dàn bài chi
tiết
A- Mở bài:
- Sức hấp dẫn
mạnh mẽ của Truyện Kiều chính là bởi nội dung sâu sắc tình đời được biểu hiện
bằng hình thức nghệ thuật đạt đến trình độ mẫu mực của văn chương cổ điển.
- Một trong
những thành công xuất sắc của Nguyễn Du là nghệ thuật miêu tả và khắc hoạ tính
cách nhân vật.
B- Thân bài :
1. Miêu tả
ngoại hình rất độc đáo
Nguyễn Du khắc
hoạ ngoại hình mầi nhân vật hết sức cô đọng mà vẫn in dấu nét mặt, bộ dạng của
từng nhân vật, không ai giống ai.
- Thuý Vân, Thuý
Kiều đều đẹp, nhưng Vân thì:
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhừng màu da.
Còn Kiều
thì :
Làn thu thuỷ nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
- Cũng là trang
nam nhi, Từ Hải là anh hùng cho nên chàng hiện ra oai phong lẫm liệt:
Râu hùm hàm én mày ngài
Vai năm tấc rộng thân mười thước cao.
Kim Trọng là văn
nhân, hiện ra thật nho nhã, hào hoa:
Tuyết in sắc ngựa câu giòn,
Cỏ pha màu áo nhuộm non da trời.
- Cùng là những
kẻ xấu xa, bỉ ổi, nhưng Mã Giám Sinh thì : Mày râu nhẵn nhụi áo quần
bảnh bao ; còn Sở Khanh thì : Hình dung trải chuốt áo khăn dịu
dàng.
Nhìn chung,
Nguyễn Du miêu tả nhân vật chính diện theo bút pháp ước lệ nhưng có sự sáng tạo
nên vẫn sinh động ; tả nhân vật phản diện bằng bút pháp hiện thực như ngôn
ngữ đời thường cũng rất sinh động.
2. Miêu tả nội
tâm tinh tế và sâu sắc
- Nguyễn Du
thường đặt nhân vật vào những cảnh ngộ có kịch tính để nhân vật bộc lộ tâm
trạng : Bị đẩy vào lầu xanh, định thoát chết để thoát nhục lại không
chết ; bị giam lỏng ở Lầu Ngưng Bích, chưa biết tương lai lành dữ ra sao.
- Ông đặc biệt
thành công trong miêu tả nội tâm nhân vật qua ngôn ngữ tự sự của tác giả, qua
độc thoại nội tâm và qua tả cảnh ngụ tình :
+ Tâm trạng của
Kim Trọng và Thuý Kiều lần đầu tiên gặp nhau được miêu tả qua lời kể của tác
giả :
Người quốc sắc kẻ thiên tài,
Tình trong như đã mặt ngoài còn e.
Chập chờn cơn tỉnh cơn mê,
Rốn ngồi chẳng tiện dứt về chỉn khôn.
+ Tâm trạng nhớ
người yêu của Thuý Kiều khi ở lầu Ngưng Bích được bộc lộ qua tiếng nói nội tâm
của nàng.
+ Tâm trạng cô
đơn, lo lắng của Kiều khi một mình ở lầu Ngưng Bích được miêu tả qua cảnh thiên
nhiên.
3. Nghệ thuật
khắc hoạ tính cách nhân vật sắc sảo
a) Khắc hoạ tính
cách qua diện mạo, cử chỉ
- Thuý Vân:
Với vẻ khuôn trăng đầy đặn, hoa cười ngọc thốt cho thấy tín cách đoan trang,
phúc hậu.
- Thuý Kiều :
với đôi mắt như làn thu thuỷ, nét xuan sơn toát lên tính cách thông minh, đa
cảm,…
- Mã Giám Sinh
: vẻ mặt mày râu nhẵn nhụi, trang phục quần áo bảnh bao, cử chỉ ngồi tót sầ
sàng, cho thấy đó là kẻ trai lơ, thô lầ.
- Hồ Tôn Hiến
: cái vẻ mặt sắt cũng ngây vì tình tố cáo bản chất độc ác và dâm ô của viên
“trọng thần”.
b) Khắc hoạ tính
cách qua ngôn ngữ đối thoại
- Lời lẽ Từ Hải
thường có tính khẳng định thể hiện rõ tích cách khẳng khái, tự tin:
Một lời đã biết đến ta,
Muôn chung nghìn tứ cũng là có nhau
- Thuý Kiều nói
với Thúc Sinh : nghĩa nặng nghìn non, Tại ai há dám phụ lòng cố nhân,
tỏ rõ nàng là con người trọng ân nghĩa.
- Hoạn Thư liệu
điều kêu xin : chút phân đàn bà, ghen tuông thì cũng người ta thường
tình, thì đây quả là con người khôn
ngoan, giảo hoạt,…
C- Kết
bài :
- Về phương diện
xây dựng nhân vật, Nguyễn Du đạt những thành công mà chưa tác giả đương thời
nào theo kịp. Nhà thơ thường miêu tả rất súc tích, chỉ cần một vài câu thơ ông
đã có thể khắc hoạ rõ nét ngoại hình và tính cách nhân vật. Nhưng tuyệt diệu
nhất là nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật.
- Truyện Kiều sống mãi với thời
gian phần lớn cũng là do những thành tựu nghệ thuật này.
