Câu 1 :
1. Hai câu
thơ trong “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận
2. Hình ảnh
vầng trăng là ẩn dụ.
3. Trong đoạn
văn cần làm rõ ý:
- Hình ảnh ẩn
dụ “Buồm trăng” được xây dựng trên sự quan sat rất thực và sự cảm nhận lãng mạn
của nhà thơ Huy Cận:
+ Từ xa nhìn
lại, trên biển có lúc thuyền đi vào khoảng sáng của vầng trăng. Trăng và cánh
buồm chập vào nhau, trăng trở thành cánh buồm.
+ Vẻ đẹp
thiên nhiên làm nhoà đi cánh buồm vất vả, cũ kí à công việc nhẹ
nhàng, lãng mạn.
- Con người
và vũ trụ hoà hợp.
4. Một hình
ảnh cũng được xây dựng trên cơ sở quan sát như vậy là : “Đầu súng trăng treo”
(“Đồng chí” – Chính Hữu).
Gợi ý:
I/ Tìm hiểu
đề
- Theo nhà
thơ Hữu Thỉnh, bài thơ còn có những suy ngẫm sâu xa về đời người, nhưng đề bài
này chỉ yêu cầu tập trung phân tích những đặc điểm về sự biến đổi của thiên
nhiên đất trời từ cuối hạ sang đầu mùa thu qua cảm nhận tinh tế của nhà thơ.
Người viết cần chú ý điều đó.
- Cần phân
tích những đặc điểm giao màu được thể hiện qua nhiều hình ảnh đặc sắc và
gợi cảm; cùng một số từ ngữ diễn tả
trạng thái, cảm giác của nhiều giác quan về sự vật và tâm hồn.
- Bố cục của
bài viết nên theo trình tự từng khổ thơ, chú ý cách sắp xếp các dấu hiệu mùa
thu ngày một rõ nét của nhà thơ.
II/ Dàn ý
chi tiết
A- Mở bài :
- Đề tài mùa thu
trong thi ca xưa và nay rất phong phú (ba bài thơ thu nổi tiếng của Nguyễn
Khuyến: Thu vịnh, Thu điếu và Thu ẩm; Đây mùa thu tới của
Xuân Diệu,…). Cùng với việc tả mùa thu, cảnh thu, các nhà thơ đều ít nhiều diễn
tả những dấu hiệu giao mùa.
- “Sang thu” của
Hữu Thỉnh lại có nét riêng bởi chỉ diễn tả các yếu tố chuyển giao màu. Bài thơ
thoáng nhẹ mà tinh tế.
B- Thân bài:
1. Những
dấu hiệu ban đầu của sự giao mùa
- Mở đầu bài thơ
bằng từ “bầng” nhà thơ như diễn tả cái hơi giật mình chợt nhận ra dấu
hiệu đầu tiên từ làn “gió se” (xúc giác: gió mùa thu nhẹ, khô và hơi
lạnh) mang theo hương ổi bắt đầu chín (khứu giác).
- Hương ổi
; Phả vào trong gió se : sự cảm nhận thật tinh (vì hương ổi không nồng
nàn mà rất nhẹ) ; ở đây có sự bất ngờ và cũng có chút khẳng định (phả : toả
ra thành luồng); bàng bạc một hương vị quê.
- Rồi bằng thị
giác : sương đầu thu nên đến chầm chậm, lại được diễn tả rất gợi cảm “chùng
chình qua ngõ” như cố ý đợi khiến người vô tình cũng phải để ý.
- Tất cả các dấu
hiệu đều rất nhẹ nên nhà thơ dường như không dám khẳng định mà chỉ thấy “hình
như thu đã về”. Chính sự không rõ rệt này mới hấp dẫn mọi người.
- Ngoài ra, từ “bầng”, từ “hình như” còn diễn tả tâm trạng
ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng,…
2. Những dấu
hiệu mùa thu đã dần dần rõ hơn, cảnh vật tiếp tục được cảm nhận bằng nhiều giác
quan.
- Cái ngỡ ngàng
ban đầu đã nhường chầ cho những cảm nhận tinh tế, cảnh vật mùa thu mới chớm với
những bước đi rất nhẹ, rất dịu, rất êm.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
- Đã hết rồi
nước lũ cuồn cuộn nên dòng sông thong thả trôi (Sông dềnh dàng
như con người được lúc thư thả).
- Trái lại,
những loài chim di cư bắt đầu vội vã (cái tinh tế là ở chữ bắt
đầu).
- Cảm giác giao
mùa được diễn tả rất thú vị bằng hình ảnh : có đám mây mùa hạ ; Vắt nửa mình
sang thu – chưa phải đã hoàn toàn thu để có bầu trời thu xanh ngắt mấy
tầng cao (Nguyến Khuyến) mà vẫn còn mây và vẫn còn tiết hạ, nhưng mây đã
khô, sáng và trong. Sự giao mùa được hình tượng hoá thành dáng nằm duyên dáng vắt
nửa mình sang thu thì thật tuyệt.
3. Tiết thu đã
lấn dần thời tiết hạ
- Nắng cuối hạ
còn nồng, còn sáng nhưng nhạt màu dần ; đã ít đi những cơn mưa (mưa lớn,
ào ạt, bất ngờ,…) ; sấm không nổ to, không xuất hiện đột ngột, có chăng chỉ ầm
ì xa xa nên hàng cây đứng tuổi không bị giật mình (cách nhân hoá giàu
sức liên tưởng thú vị).
- Sự thay đổi rất nhẹ nhàng không gây cảm
giác đột ngột, khó chịu được diễn tả khéo léo bằng những từ chỉ mức độ rất tinh
tế :vẫn còn, đã vơi, cũng bớt.
C- Kết bài:
- Bài thơ bé nhỏ
xinh xắn nhưng chứa đựng nhiều điều thú vị, bởi vì mầi chữ, mầi dòng là một
phát hiện mới mẻ. Cái tài của nhà thơ là đã khiến bạn đọc liên tiếp nhận ra
những đấu hiệu chuyển mùa thường vẫn có mà mọi khi ta chẳng cảm nhận thấy.
Những dấu hiệu ấy lại được diễn tả rất độc đáo.
- Chứng tỏ một
tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, một tài thơ đặc sắc.