Câu 1:
(1,5 điểm)
Nhận xét nghệ thuật tả người của Nguyễn Du qua đoạn trích Mã Giám Sinh
mua Kiều cần đạt được các ý cơ bản sau :
- Bút pháp tả
thực được Nguyễn Du sử dụng để miêu tả nhân vật Mã Giám Sinh. Bằng bút pháp
này, chân dung nhân vật hiện lên rất cụ thể và toàn diện : trang phục áo quần
bảnh bao, diện mạo mày râu nhẵn nhụi, lời nói xấc xược, vô lễ, cộc lốc "Mã
Giám Sinh", cử chỉ hách dịch ngồi tót sỗ sàng... tất cả làm hiện rõ bộ mặt
trai lơ đểu giả, trơ trẽn và lố bịch của tên buôn thịt bán người giả danh trí
thức.
- Trong Truyện
Kiều, tác giả sử dụng bút pháp tả thực để miêu tả các nhân vật phản
diện như Mã Giám Sinh, Tú Bà, Sở Khanh, Hồ Tôn Hiến... phơi bày bộ mặt thật của
bọn chúng trong xã hội đương thời, nhằm tố cáo, lên án xã hội phong kiến với những
con người bỉ ổi, đê tiện đó.
Câu2:
(6 điểm)
Vận dụng các kĩ năng nghị luận văn học để nêu những suy nghĩ về số phận của
người phụ nữ qua 2 tác phẩm : Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương và
Chuyện người con gái Nam
Xương của Nguyễn Dữ, yêu cầu đạt được các ý sau :
a. Nêu khái quát nhận xét về đề tài người
phụ nữ trong văn học, số phận cuộc đời của họ được phản ánh trong các tác phẩm
văn học trung đại ; những bất hạnh oan khuất được bày tỏ, tiếng nói cảm thông
bênh vực thể hiện tấm lòng nhân đạo của các tác giả, tiêu biểu thể hiện qua : Bánh
trôi nước và Chuyện người con gái Nam Xương.
b. Cảm nhận về người phụ nữ qua 2 tác phẩm
:
* Họ là những
người phụ nữ đẹp có phẩm chất trong sáng, giàu đức hạnh :
- Cô gái trong Bánh
trôi nước : được miêu tả với những nét đẹp hình hài thật chân thực,
trong sáng : “Thân em vừa trắng lại vừa tròn”. Miêu tả bánh trôi nước
nhưng lại dùng từ thân em - cách nói tâm sự của người phụ nữ quen thuộc kiểu ca
dao : thân em như tấm lụa đào... khiến người ta liên tưởng đến hình ảnh nước da
trắng và tấm thân tròn đầy đặn, khoẻ mạnh của người thiếu nữ đang tuổi dậy thì
mơn mởn sức sống. Cô gái ấy dù trải qua bao thăng trầm bảy nổi ba chìm vẫn giữ
tấm lòng son. Sự son sắt hay tấm lòng trong sáng không bị vẩn đục cuộc đời đã
khiến cô gái không chỉ đẹp vẻ bên ngoài mà còn quyến rũ hơn nhờ phẩm chất của
tấm lòng son luôn toả rạng.
- Nhân vật Vũ
Nương trong Chuyện ngươì con gái nam Xương : mang những nét đẹp
truyền thống của người phụ nữ Việt Nam.
+ Trong cuộc
sống vợ chồng nàng luôn “giữ gìn khuôn phép, không từng để lúc nào vợ chồng
phải đến thất hoà". Nàng luôn là người vợ thuỷ chung yêu chồng tha
thiết, những ngày xa chồng nỗi nhớ cứ dài theo năm tháng : "mỗi khi
thấy bướm lượn đầy vườn, mây che kín núi" nàng lại âm thầm nhớ chồng.
+ Lòng hiếu thảo
của Vũ Nương khiến mẹ chồng cảm động, những ngày bà ốm đau, nàng hết lòng thuốc
thang chăm sóc nên khi trăng trối mẹ chồng nàng đã nói : "Sau này, trời
xét lòng lành, […], xanh kia quyết chẳng phụ con". Khi mẹ chồng khuất
núi, nàng lo ma chay chu tất, lo liệu như đối với cha mẹ đẻ của mình.
+ Nàng là người
trọng danh dự, nhân phẩm : khi bị chồng vu oan, nàng một mực tìm lời lẽ phân
trần để chồng hiểu rõ tấm lòng mình. Khi không làm dịu được lòng ghen tuông mù
quáng của chồng, nàng chỉ còn biết thất vọng đau đớn, đành tìm đến cái chết với
lời nguyền thể hiện sự thuỷ chung trong trắng. Đến khi sống dưới thuỷ cung nàng
vẫn luôn nhớ về chồng con, muốn được rửa mối oan nhục của mình.
* Họ là những
người chịu nhiều oan khuất và bất hạnh, không được xã hội coi trọng :
- Người phụ nữ
trong bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương đã bị xã hội xô
đẩy, sống cuộc sống không được tôn trọng và bản thân mình không được tự quyết
định hạnh phúc :
"Bảy nổi
ba chìm với nước non,
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn"
- Vũ Nương bị
chồng nghi oan, cuộc sống của nàng ngay từ khi mới kết hôn đã không được bình
đẳng vì nàng là con nhà nghèo, lấy chồng giầu có. Sự cách biệt ấy đã cộng thêm
một cái thế cho Trương Sinh, bên cạnh cái thế của người chồng, người đàn ông
trong chế độ gia trưởng phong kiến. Hơn nữa Trương Sinh là người có tính đa
nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức, lại thêm tâm trạng của chàng khi trở về
không vui vì mẹ mất. Lời nói của đứa trẻ ngây thơ như đổ thêm dầu vào lửa làm
thổi bùng ngọn lửa ghen tuông trong con người vốn đa nghi đó, chàng "đinh
ninh là vợ hư". Cách xử sự hồ đồ độc đoán của Trương Sinh đã dẫn đến
cái chết thảm khốc của Vũ Nương, một sự bức tử mà kẻ bức tử lại hoàn toàn vô
can.
Bi kịch của Vũ
Nương là một lời tố cáo xã hội phong kiến chỉ xem trọng quyền uy của kẻ giàu và
của người đàn ông trong gia đình, đồng thời bày tỏ niềm cảm thương của tác giả
đối với số phận oan nghiệt của người phụ nữ. Người phụ nữ đức hạnh ở đây không
được bênh vực, che chở mà lại còn bị đối xử một cách bất công, vô lí ; chỉ vì lời
nói ngây thơ của đứa trẻ miệng còn hơi sữa và vì sự hồ đồ vũ phu của anh chồng
ghen tuông mà đến nỗi phải kết liễu cuộc đời mình.
c. Đánh giá chung : Số phận người phụ nữ
trong xã hội xưa bị khinh rẻ và không được quyền định đoạt hạnh phúc của mình,
các tác giả lên tiếng phản đối, tố cáo xã hội nhằm bênh vực cho người phụ nữ.
Đó là một chủ đề manh tính nhân văn cao cả của văn học đương thời.