Cho đoạn trích:
“Con bé thấy lạ quá, nó chớp mắt
nhìn tôi như muốn hỏi là ai, mặt nó bỗng tái đi, rồi vụt chạy và kêu thét lệ:
“Má! Má!”. Còn anh, anh đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt
anh sầm lại trông thật đáng thương và hai tay buông xuống như bị gãy”
(Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục 2009, tr 196)
Câu 1: Đoạn trích trên được rút từ tác phẩm nào, của
ai? Kể tên hai nhân vật được người kể chuyện nhắc đến trong đoạn trích
Gợi ý:
- Đoạn văn trên được rút từ tác phẩm “Chiếc lược ngà” của
nhà văn Nguyễn Quang Sáng.
- Tên hai nhân vật được nhắc tới trong đoạn trích là bé Thu
và anh Sáu (cha của bé Thu)
Câu hỏi 2: Xác định thành phần khởi ngữ trong câu: “Còn
anh, anh đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại
trông thật đáng thương và hai tay buông xuống như bị gãy”
Gợi ý:
Thành phần khởi ngữ là “Còn anh” (học sinh có thể viết lại
đoạn trích trên và gạch chân dưới thành phần khởi ngữ)
Câu 3: Lẽ ra cuộc gặp mặt sau tám năm xa cách sẽ ngập
tràn niềm vui và hạnh phúc nhưng trong câu chuyện, cuộc găp ấy lại khiến nhân
vật “anh” “đau đớn”. Vì sao vậy?
Gợi ý:
Lẽ ra cuộc gặp mặt sau tám năm xa cách vẫn ngâp tràn niềm
vui, hạnh phúc. Nhưng trong câu chuyện, cuộc gặp gỡ ấy lại khiến nhân vật
“anh” thấy “đau đớn” vì:
- Anh Sáu đi kháng chiến xa nhà đã tám năm, nay được về
nghỉ phép thăm nhà có ba ngày, trước khi đi nhận nhiệm vụ mới. Anh
khao khát, mong chờ gặp lại đứa con gái mà anh chưa hề gặp mặt. Song, bé Thu
(con gái anh) chỉ biết mặt cha qua tấm ảnh đã không nhận ra anh là cha đẻ của
mình, hoảng sợ bỏ chạy vì anh có vết sẹo dài trên má “giần giật ửng đỏ” mỗi khi
xúc động, không giống tấm hình mà anh chụp chung với mẹ của bé. Anh “đau
đớn” vì bất ngờ khi thấy đứa con mà anh hằng mong đợi không chấp nhận anh là
cha đẻ của mình.
Câu 4: Hãy viết một đoạn văn nghị luận khoảng 12 câu theo
phép lập luận quy nạp làm rõ tình cảm sâu nặng của người cha đối với con trong
tác phẩm trên, trong đoạn văn có sử dụng câu bị động, phép thay thế (gạch dưới
câu bị động và những từ ngữ dùng làm phép thay thế)
Gợi ý:
a. Về hình thức:
- Đoạn văn trình bày theo phép lập luận quy nạp: Câu chốt ý
nằm ở cuối đoạn, không có câu mở đoạn, thân đoạn làm sáng rõ nội dung chính
bằng các mạch ý nhỏ
- Đảm bảo số câu quy định (khoảng 12 câu); viết liên tiếp
câu không xuống dòng, những câu đầu đoạn lùi vào một ô, viết hoa.
- Khi viết không sai lỗi chính tả, phải trình bày rõ ràng
b. Về nội dung:
* Các câu trong đoạn phải hướng vào làm rõ nội dung chính sẽ
chốt ý ở cuối đoạn là:
- Tình cảm sâu nặng của người cha đối với con, được thể hiện
trong tác phẩm “Chiếc lược ngà”
* học sinh lựa chọn nhiều hướng khai thác làm rõ nội dung
chính. Các em có thể khai thác mạch ý theo trình tự thời gian trong tác phẩm
sau đây để làm rõ tình cảm sâu nặng của người cha đối với con
- Khi anh Sáu về thăm nhà:
+ Khao khát, nôn nóng muốn gặp con: Khi xuồng cập bến:
Anh “ nhảy thót lên”, “bước vội vàng tới chỗ Thu đang chơi ở nhà chòi, kêu to
“Thu! Con”
+ Đau đớn khi thấy con bỏ chạy: “mặt anh sầm lại, trông thật
đáng thương và hay tay buông xuống như bị gãy”
+ Suốt ba ngày ở nhà: “Anh chẳng đi đâu xa, lúc nào cũng vỗ
về con” và khao khát “ mong được nghe một tiếng ba của con bé”, nhưng con bé
chẳng bao giờ chịu gọi
- Khi anh Sáu ở trong rừng tại khu căn cứ (ý này là trọng
tâm):
+ Sau khi chia tay với gia đình, anh Sáu luôn
day dứt, ân hận về việc anh đã đánh con khi nóng giận. Nhớ lời dặn của con: “
Ba về! ba mua cho con môt cây lược nghe ba!” đã thúc đẩy anh nghĩ tới việc làm
một chiếc lược ngà cho con.
+ Anh đã vô cùng vui mừng, sung sướng, hớn hở như một đứa
trẻ được quà khi kiếm được một chiếc ngà voi. Rồi anh dành hết tâm trí, công
sức vào làm cây lược “ anh cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố
công như người thợ bạc”.
“ trên sống lưng lược có khắc một hàng chữ nhỏ mà anh đã gò
lưng, tẩn mẩn khắc từng nét: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”
=> Chiếc lược ngà đã thành một
vật quý giá, thiêng liêng với anh Sáu. Nó làm dịu đi nỗi ân hận, chứa đựng bao
nhiêu tình cảm yêu mến, nhớ thương, mong đợi của người cha với đứa con xa cách.
+ khi bị viên đạn của máy bay Mỹ bắn vào ngực, lúc không còn
đủ sức trăn trối điều gì, anh đã “đưa tay vào túi, móc cây lược” đưa cho bác
Ba, nhìn bác Ba hồi lâu. Và chỉ đến khi bác Ba hứa sẽ trao tận tay bé Thu cây
lược ngà thì “Anh mới nhắm mắt đi xuôi”
=> Cây lược ngà trở thành kỷ vật
minh chứng cho tình yêu con thắm thiết, sâu nặng của anh Sáu, của người chiến
sỹ Cách mạng với đứa con gái bé nhỏ trong hoàn cảnh chiến tranh đầy éo le, đau
thương, mất mát. Anh Sáu bị hy sinh, nhưng tình cha con trong anh không bao giờ
mất.
c. Học sinh sử dụng đúng và thích hợp trong
đoạn văn viết câu bị động và phép thế.
Chú ý:
+ Gạch chân và chú thích rõ ràng câu bị động, những từ ngữ
dùng làm phép thế trong đoạn văn.
.jpg)
.jpg)
