2. Lập dàn ý
a. Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn
Trung Thành, truyện ngắn Rừng xà nu và hình tượng cây xà nu.
b. Phân tích
Nội dung:
- Cây xà nu đã trở
thành một phần máu thịt trong đời sống vật chất và tinh thần của người dân làng
Xô Man:
+ Cây xà nu hiện lên trong
tác phẩm trước hết như loài cây đặc thù, tiêu biểu của miền đất Tây Nguyên. Qua
hình tượng cây xà nu, nhà văn đã tạo dựng được một bối cảnh hùng vĩ và hoang dã
đậm màu sắc Tây Nguyên cho câu chuyện.
+ Cây xà nu gần gũi với
đời sống của người dân Xô Man: ngọn lửa xà nu có trong mỗi bếp, trong đống lửa
ở nhà ưng tập hợp cả làng, ...; là chứng nhân của những sự kiện quan trọng
trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, xà nu cũng tham gia vào những sự kiện quan
trọng của dân làng Xô Man: ngọn đuốc xà nu cháy sáng trong tay cụ Mết và tất cả
dân làng vào rừng lấy giáo mác, đêm đêm dân làng Xô Man thức dưới ánh lửa mài
vũ khí, ...
- Cây xà nu tượng trưng cho
phẩm chất và số phận của nhân dân Tây Nguyên trong chiến tranh cách mạng:
+ Thương tích mà rừng xà
nu phải gánh chịu do đại bác của kẻ thù gợi đến những mất mát, đau thương mà
dân làng Xô Man nói riêng và đồng bào Tây Nguyên nói chung đã phải trải qua
trong cuộc chiến đấu.
+ Đặc tính “ham ánh sáng” của cây xà nu tượng trưng
cho niềm khát khao tự do, lòng tin vào
lí tưởng cách mạng của nhân dân Tây Nguyên, của đồng bào miền Nam trong cuộc kháng chiến.
+ Khả năng sinh sôi mãnh
liệt của cây xà nu cùng sự rộng lớn, bạt ngàn của rừng xà nu gợi nghĩ đến sự
tiếp nối của nhiều thế hệ người dân Tây Nguyên đoàn kết bên nhau trong cuộc
kháng chiến chống đế quốc Mĩ.
+ Sự tồn tại kì diệu của rừng xà nu qua
những hành động hủy diệt, tàn phá của kẻ thù tượng trưng cho sức sống bất diệt,
sự bất khuất, kiên cường và sự vươn lên mạnh mẽ của con người Tây Nguyên trong
cuộc chiến một mất một còn với kẻ thù.
Nghệ thuật:
- Kết hợp miêu tả bao quát và
cụ thể khi dựng hình ảnh rừng xà nu.
- Khắc họa thành công hình
tượng cây xà nu – một sáng tạo nghệ thuật đặc sắc – vừa góp phần quan trọng thể
hiện tư tưởng chủ đề vừa tạo nên màu sắc sử thi và sự lãng mạn bay bổng cho
thiên truyện.
- Các hình thức nhân hóa, ẩn
dụ được vận dụng nhằm thể hiện sống động vẻ hùng vĩ, khoáng đạt của thiên nhiên
đồng thời gợi nhiều suy nghĩ sâu xa về con người, về đời sống, …
- Lời văn giàu tính tạo hình,
giàu nhạc điệu, khi thâm trầm, khi tha thiết, trang nghiêm,…
c. Đánh giá chung:
- Cây xà nu xuất hiện trong toàn bộ truyện ngắn,
là hình tượng trung tâm chứa đựng ý nghĩa tư tưởng sâu xa của tác phẩm.
- Nó không chỉ là loại cây đặc thù, tiêu biểu của miền đất Tây Nguyên mà sự
hợp lại của nó thành những cánh rừng xà nu còn tạo nên một không gian nghệ
thuật đậm màu sắc sử thi cho câu chuyện.
Đề: Phân tích hình tượng cây
xà nu trong truyện ngắn Rừng xà nu
của nhà văn Nguyễn Trung Thành.
